فلسفه مقابله قرائت قرآن
تاریخ انتشار: ۱۸ فروردین ۱۴۰۳ | کد خبر: ۴۰۰۷۳۵۴۱
مقابله درحقیقت به معنای بحث و گفتگو کردن، تبادل نظر کردن در مورد معنا و مفهوم هدایتی، تربیتی، و همه مسائل اقتصادی، دینی، فرهنگی و ناهنجاریها و کجروی‌های دینی و اجتماعی و بهداشتی و ... که خداوند در این کتاب توحید به پیروان خود در هر موقعیتی که هستند امر به اصلاح نابرابریها در پرتو تبلیغ و معرفی آگاهانه دینی کرده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
قرائت به معنی خواندن است. مقصود از بیان کلمه قرائت، نه تنها خواندن، بلکه ادارک و دریافت مطلبی است که قرائت می کند. بعلاوه شکل دادن و حیات بخشیدن به معنا و مفاهیم خوانده شده است. وظیفه قاری قرآن، فقط قرائت تنها نیست بلکه وظیفه دارد که همه مفاهیم آموزشی و پرورشی و هدایتی که خداوند در کلام وحی به انسان امر کرده است الگوی خود در زندگی فردی و اجتماعی قرار داده و عملاً به اثبات برساند.
قرائت قرآن و اقامه نماز، ارتباط مستقیم و گفت و گو با مبدأ حیات دارد. اما از اینکه ما در ارتباط با خداوند صدای او را نمی شنویم به دلیل آن است که ما در قفس و زندان لفظها و زیر و بم حرکات و حروف مانده و به محیط بیرون آگاهی اجتماعی نداریم.
این ضعف مهم نتیجه نمازهای تکراری و قرائتهای بدون هدف، بدون تدبر، بدون تفکر و تعقل است. در صورتیکه قرآن می فرماید: «چرا در قرآن تدبر و اندیشه نمی کنید؟ چرا عقل خود را بکار نمی گیرید؟» پیامبر اسلام (ص) فرموده است: «هر ذکر و عمل خیری که در آن فهمی نباشد و هر قرآن خواندنی که در آن تدبر نباشد هیچ خیر و ثوابی نیست.» و در حدیثی دیگر نسبت به کسانیکه توجه زیاد به الفاظ و حرکات و حروف قرآن دارند سوگند یاد کرده می فرماید: «وای به حال کسانی که الفاظ قرآن را میان دو فک خود بگردانند اما در آن تدبر و تعقل نکنند.»
قرآن تنها یک کتاب و یک معجزه برای پیامبر (ص) نبوده است. بلکه کاملترین کتاب علم و دانش و قانون برای اصلاح همه کجروی‌های دینی و اجتماعی و نابرابریها در جهان است. چنانکه به خوبی می‌تواند همه نیازها و مجهولات فردی و اجتماعی را جواب علمی و منطقی داده و راهکار مفید اصلاحی برای سامان دادن به نابسامانی بدهد. چنانکه در سوره انعام آیه 60 میفرماید: «هیچ علم و دانشی نیست که در قرآن نباشد.» و در سوره انعام آیه 39 میفرماید: «ما هیچ چیز را در این کتاب فروگذار نکردهایم.»
بنابراین هر قاری و یا استاد قرآن باید با تعقل و تفکر در آیات خداوند، گوشهای از علوم مورد نیاز جامعه را بیابد و در حل معضلات و نارساییهای اجتماعی تلاش کند. چون هدف قرآن هدایت و نجات مردم از جهل و نابرابریها می‌باشد. اما متأسفانه بسیاری از پیروان قرآن بعد از 1400 سال قدمت نزول کلام وحی خداوند سبحان فقط روخوانی آن را ثواب دنیا و آخرت میدانند. در صورتیکه در معنای ثواب ماندهاند. زیرا هیچ چیز و هیچ عملی به خودی خود و بدون رعایت شرایط نتیجه مطلوب ندارد. قرائت قرآن، برگزاری نماز و دعا و ذکر صلوات هنگامی نتیجه معنوی و به تعبیری ثواب دارد که غذای ما حلال و پاک باشد. دوم داشتن نیّت الهی که آموخته های خود را بدون دریافت وجه مادی به دیگران یاد بدهیم.
پیامبر اسلام (ص) فرموده است: «روزی فرا رسد که قرآن را برای غیر هدفش میخوانند.» چرا که هدف قرآن حفظ کردن آیات قرآن و اصلاح لفظ نبوده است. بلکه اصلاح فکر و نیّت انسان به منظور رسیدن به آگاهیهای دینی، فرهنگی، اجتماعی، و همگامی با همهی آیات سماعی و ارضی می‌باشد.
رعایت لفظ، زیبایی قرائت و مرحله آغاز تلاوت قرآن است. اما هدف اصلی و فلسفه نزول قرآن رسیدن به مفاهیم اجتماعی، اقتصادی، بهداشتی و تربیت انسانهایی که باید باشند. چنانکه گفته شد قرآن جامع تمام علوم زمان و کاملترین کتاب در جهان است و تنها کتابی است که همیشه نو و تازه و برابر با زمان و مسائل روز، جوابهای مستند علمی و منطقی برای تمام مجهولات در جهان دارد. و بنا به علمی بودن و کامل بودن کلام وحی کهنه نمی‌شود.
مسلمانان با داشتن چنین کتاب کامل و نو که بیانگر زمانهای گذشته، حال و آینده جهان است به خوبی می‌تواند کلیه‌ی مخلوقات عالم را هدایت کند باید برتر از تمام کشورها از لحاظ علمی و فرهنگی، صنعتی، اقتصادی، نظامی، اجتماعی، و اختراع و اکتشاف در جهان باشند. اما چرا به این مهم دست نیافتهاند؟ استادان و قاریان قرآن و مبلغّین دینی باید جواب بدهند.
استادان و قاریان و مقابله هایی که هر ساله در ماه مبارک رمضان برگزار می‌شود باید با تعقل و تفکر در آیات کلام وحی و با برگزاری هر جلسهی قرآنی بتوانند گوشهای از علوم قرآن را بیابند و به جامعه تحویل دهند یعنی در واقع تولید علم کنند و همواره پیشتاز همهی ملتهای دنیا در اختراع و اکتشاف باشند آنچنان که ملتهای دیگر را در نوآوری به تعجب واداشته و نیازمند خود کنند. اما متأسفانه بعد از 1400 سال قدمت کتاب علم و دانش بسیاری قاریان قرآن در مقابله‌ها فقط روخوانی آیات پرداخته و بیشترین توجه به صحیح خواندن کلمات کتاب توحید می‌باشد. و نه تنها به فلسفه نزول قرآن و علوم بیپایان آن توجه ندارند بلکه به ترجمه آیات که زیر آنها نوشته شده نگاهی نمیکنند. یعنی در سی شب ماه مبارک رمضان سی کلمه که هیچ، سه کلمه جدید یاد نمیگیرند. چنانکه اگر از مستعمین مقابله سؤال شود که امشب چه موضوع و چه مطالب تازه و مهمی که گرهگشایی مشکلات شما در زندگی باشد یاد گرفتهاید؟ متأسفانه جواب ندارند! چون قاریان به زبان مردم صحبت نمیکنند. قرآن به زبانهای گوناگون دنیا ترجمه شده است. تا مردم هر کشوری قرآن را به زبان خودشان بخوانند. اما در مقابله پیروان قرآن بیشتر به روخوانی عربی قرآن بسنده می‌کنند و به ترجمه و معنا و مفاهیم و هدف اصلاحی قرآن توجه نمیکنند. که نه تنها مستعمین بلکه بسیاری از قاریان هم در مورد هدف اصلی قرآن توجه و سخنی ندارند و ترجمه فارسی آن را هم نمیخوانند. و این شیوه و این عمل را مقابله قرآن می‌گویند. در صورتیکه مقابله به معنای قرائت قرآن نیست بلکه به معنای بحث و گفتگوگو و تبادلنظر در مورد اجرای احکام دین که مشکلات مردم را بررسی و اصلاح کنند. مقابلهای که در آن بحث و تبادلنظر اهداف قرآن بیان نمی‌شود، مقابله نیست. بلکه قرائت قرآن است آنهم بدون هدف و بدون نتیجه!
در مقابله ها بیشتر به الفاظ قرآن توجه دارند که قاری الفاظ را رعایت می‌کند یا خیر؟ این شیوه برخلاف فرمان پیامبر اسلام (ص) می‌باشد؛ زیرا نسبت به کسانی که به اهداف اصلی قرآن توجه ندارند و فقط به الفاظ آن توجه دارند فرموده است: «وای به حال کسانی که الفاظ قرآن را میان دو فک خود بگردانند اما در آن تعقل نکنند.»
رعایت تجوید و الفاظ قرآن دو بار در قرآن آمده است اما هدف قرآن حدود دو هزار بار به انسان امر شده است. هنگامیکه به مسئول مقابله پیشنهاد می‌شود که ترجمه آیات و تفسیر آیات را بخوانید (می‌گویند وقت می‌گیرد و جزء تمام نمی‌شود. و باید حتماً جزء تمام شود.) که این شیوه نه تنها سند و ریشهای ندارد بلکه برخلاف فرمان حضرت علی (ع) می‌باشد که فرموده است: «اگر یک آیه از قرآن را بخوانید و به آن عمل کنید بهتر از خواندن کل قرآن است.» مقابله نباید عادت باشد بلکه عبادت باشد. بهترین عبادت، هدایت و تفکر در آیات خداوند است.
بنابراین، چون نگارنده مقاله این روش بدون نتیجه و و تکراری مقابله‌ها را نمیپذیرفت پیشنهاد کرد که قاریان ضمن قرائت آیات، ترجمه آیات هم بخوانند و بعلاوه مطالب و احادیثی از اولیای دین در رابطه موضوع قرائت شده بیان کنند. همچنین درباره آیات توضیح داده شود. بعلاوه مشکلات روز جامعه نیز در مقابله‌ها بررسی و راهکارهای مفید به مسئولین ارائه دهند. اما متأسفانه بیشتر مقابله هایی که برگزار می‌شود هیچگونه ربطی با اهداف قرآن و مقابله ندارد. و این روش بدون هدف و بدون نتیجه را هر ساله تکرار می‌کنند! تکرار یعنی ماندن، یعنی مردود، یعنی بازماندن از توسعه علمی که در این خصوص رسول گرامی اسلام (ص) هشدار داده است: «مبادا دیگران از عمل کردن به قرآن از شما پیشی بگیرند.» اما چون پیروان قرآن در زندان لفظ و افکار مادی مانده و به اهداف علمی قرآن توجه نکردند سخن پیامبر را فراموش کردند در نتیجه دیگران پیشی گرفتند. اهداف قرآن ترویج پیام آن است که عبارتند از: توسعه علم و دانش؛ هدایت و آگاهی مردم، رعایت عدالت در قضاوتها، اصلاح اشتباهات در پرتو امر به معروف و نهی از منکر می‌باشد.
قرآن کتاب خودشناسی، خداشناسی، مردم شناسی و جامعه شناسی است.
لذا پیروان قرآن نیز باید دارای افکار و اهداف اجتماعی باشند و از تکروی و سلیقهای عمل کردن جداً پرهیز کنند و مصلحت جمع را بر فرد ترجیح دهند. اما متأسفانه بسیاری از پیروان قرآن برخلاف قرآن دارای افکار و اهداف فردی و سلیقهای هستند و همین امر باعث شده تا مسلمانان از جهانی شدن اسلام که یک دین جهانی است باز بمانند. این ضعف مهم نتیجهی بی‌توجهی به علوم بیپایان قرآن است. زیرا مهمترین عامل پیشرفت و توسعه هر جامعهای علم و دانش است. چنانکه اگر جامعهای دارای امکانات مادی و رفاهی باشد اما علم و آگاهی نباشد این جامعه عصر جاهلیت قبل از اسلام است. بنا به ارزش حیاتی علم در جامعه، خداوند در اولین کلام وحی به رسول گرامی اسلام فرموده است: «بخوان» و پیامبر اسلام (ص) فرموده است: «ز گهواره تا گور دانش بجوید» و «علم را بیابید حتی اگر در کشور چین باشد.» حضرت علی (ع) فرموده است: «پاداش دانشمندان نزد خداوند از پاداش روزهداران، شب نماز خوان که راه خدا به جنگ می‌رود بزرگتر است.» پیامآور دین میفرماید: «کسانی که برای فراگیری علم از خانه بیرون میآیند ملائک به استقبال آنها میروند.»
قرآن معیار ارزشها و ضدارزشها در جامعه است لذا باید به عنوان اولین نیاز و در درون زندگی که کاملترین قانون برای کمبودها، نارسایی‌ها و بیعدالتیها در جهان است معرفی شود. نه در کنار زندگی که بخوانید تا به ثواب برسید. ثواب قرآن هنگامی است که در پرتو آیات وحی هدایت شده و بنده خدا شویم نه بنده خود! نه بنده انسانی گناهکار! اما متأسفانه هستند پیروان و قاریان قرآن که به جای اطاعت محض از خداوند، از یک انسان گناهکار اطلاعت محض می‌کنند و هرچه سرپرست یا رئیس گروه یا اداره گفت بدون اعتراض انجام میدهند. که این عمل شرک به خداوند است و نه بنده پست و مقام، بنده زر و زور نشویم. اگر قرآن، نماز، دعا و ذکر صلوات ما بلند باشد اما مبتلا به وامهای ربوی و رشوه شویم. غذای مردم را احتکار کنیم، از خلافکاران حمایت کنیم، انتخاب و قضاوت ما ناآگاهانه باشد آیا در ذکر و ارتباط با خالق خود راست گفتهایم یا دروغ گفتهایم؟
قرآن برای تمام امور زندگی، تربیتی، اقتصادی، بهداشتی، نظم و انضباط و ... برنامه دارد همه امور زندگی باید با معیار قرآن سنجیده شود هر برنامهای بدون معیار قرآن انجام بگیرد مردود بوده و به زیان روند تکامل دین اسلام است. مانند: تعزیهخوانی که هیچگونه سند دینی و رسمی ندارد و از طرف چندین مرجع دینی هم باطل و مردود و حتی حرام اعلام شده است. بنابراین باید همه فرامین قرآن در مقابله‌ها مطرح شده و الگوی زندگی فردی و اجتماعی قرار بگیرد.
نکته مهم: ارزش معنوی و به تعبیری ثواب قرائت قرآن در صحیح خواندن یا کامل خواندن نیست. بلکه فهمیدن و درک مفاهیم آیات و احکام قرآن می‌باشد. زیرا قرآن یک کتاب جامعه‌شناسی و مردم‌شناسی است. هم گذشته و تاریخ بشر را به ما می‌آموزد و هم زمان حال و معاصر را و هم آینده را برای ما روشن می‌کند که چگونه باشیم و چه گونه زندگی کنیم تا از دیگران عقب نگیریم. و همیشه نو و کهنه نمی‌شود. چنانکه پیامبر اسلام (ص) فرموده است: «مبادا دیگران از عمل کردن به قرآن از شما پیشی بگیرند!» عمل کردن به قرآن، فراگیری علوم روز است چنانکه دیگران فرا گرفتند و به اختراع و اکتشاف و نوآوری پرداختند. و از ما پیشی گرفتند. اما ما با وجود علم بیکرانی که در اختیار داریم هنوز در زندان الفاظ مانده‌ایم! اگر تمام قرآن در سی شب ماه رمضان خوانده شود امّا سه کلمه جدید یاد نگیریم و سه اشتباه خود را اصلاح نکنیم! آیا این مقابله قرآنی ارزش معنوی دارد؟
ثواب و ارزش معنوی قرآن در اصلاح رفتار و گفتار و عملکردهای فردی و اجتماعی ما حاصل می‌شود نه در رعایت لفظ و تمام کردن جزء قرآن که پشتوانه علمی و عملی نداشته باشد!
همه مراکز دینی، قرآنی، فرهنگی مقابله‌ها باید محل تولید علم و دانش و ایجاد روحیه‌ی علمی و افکار جامعه‌شناسی و پرورش انسان‌های فکور و مصلح باشند. اما متأسفانه به علت بی‌توجهی به اهداف اصلی قرآن، بعضی از استادان و قاریان نه تنها عامل اصلاحات اجتماعی نیسند بلکه خود عامل اختلاف و ناهنجاری در جامعه هستند و به علت ضعف اعتقادی به قرآن نمی‌دانند که هر نوع بی‌قانونی و هر نوع سهل‌انگاری در حل نارسایی‌ها و علمی شدن جامعه و حمایت غیرقانونی نسبت به هرکس که در هر موقعیتی باشد به زیان دین و کشور و به سود دشمنان دین و کشور است.
شرایط برگزاری مقابله‌های قرآنی
اولین شرط برگزاری مقابله‌های قرآنی رعایت غذای حلال و حرام است. زیرا قبولی همه احکام دین رعایت غذای حلال است. و غذای حرام باطل‌کننده اعمال عبادی انسان است. چنانکه پیامبر اسلام فرموده است: «یک لقمه‌ی غذای حرام تا چهل شب هیچ عبادتی مقبول نیست.» در حدیثی دیگر فرموده است: «هر شب ملکی بر دیوار کعبه ندا می‌دهد ای مردم، هر ذکر و عمل خیری با غذای حرام مقبول نیست.»
دومین شرط برگزاری مقابله قرآنی داشتن نیّت الهی برای اصلاح کجروی‌های دینی و اجتماعی در جامعه زیرا هیچ کاری بدون نیت الهی ارزش معنوی ندارد و همانطور که نماز بدون نیت باطل است کلیه‌ی اعمال رفتار فردی و اجتماعی انسان هم بدون نیّت الهی باطل است. چرا که نیت در نماز باید در تمام امور فردی و اجتماعی جاری و ساری باشد.
سومین شرط برگزاری مقابله قرآنی آن است که برگزارکنندگان و مسئولان جلسه‌های قرآنی باید خودشان در مرحله‌ی اول قرآن‌شناسان باشند آنچانکه بتوانند قرآن را به صورت شفاهی، کتبی و عملی معرفی کنند. که قرآن چگونه کتابی است ولی چنانچه این آمادگی و آگاهی نداشته باشند در این باره تلاش کنند. تا با آگاهی و شناخت احکام قرآن را در جامعه قرآنی معرفی کنند نه تقلید کورکورانه از دیگران! زیرا تقلید عامل مهم رکود دین از جهانی شدن است.
چهارمین شرط برگزاری مقابله قرآنی: آن است که هنگام قرائت آیات کلام وحی خداوند همراه با ترجمه فارسی به زبان مردم باشد و سپس تفسیر و توضیح آیات انجام گیرد تا مستمعین قرآن، با اهداف علمی و اصلاحی قرآن آشنا شوند و در زندگی عمل کنند زیرا ثواب و ارزش معنوی شنیدن تلاوت قرآن هنگامی است که در فکر و عقل انسان تحول ایجاد کرده و افکار مادی را تضعییف و به پرورش و تقویت افکار معنوی توجه بیشتری کند.
در ماه مبارک رمضان در بسیاری شهرها و روستاها مقابله‌های قرآنی برگزار می‌شود. لذا نگارنده مقاله بنا به مأموریت الهی و وظیفه دینی و اجتماعی در بسیاری از مقابله‌ها در دورودگاه، آبپخش، زیارت، دهقاید، برازجان، نظرآقا شرکت کردم اما متأسفانه بیشتر مقابله بدون نیت الهی بود زیرا بحث و تبادل در مورد آیات خداوند و احکام دین و هشدارهای قرآن و مسائل روز جامعه انجام نمی‌گیرد حتی توجه ترجمه فارسی که زیر آیات نوشته شده است به ندرت خوانده می‌شود. در جواب می‌گفتند (که اگر ترجمه بخوانیم یا توضیح بدهیم جزء تمام نمی‌شود!) در صورتیکه تمام شدن جزء سندی ندارد، که باید حتماً تمام شود. زیرا همهی ادعاها و اعمال و رفتار ما بخصوص امور دینی باید سند و مدرک داشته باشد. خداوند در سوره بقره آیه فرموده است: «حقیقت هر موضوعی با سند ثابت می‌شود. هدف قرآن فهمیدن و فهماندن و درس گرفتن و درس دادن و ترویج علوم قرآن است نه تمام شدن بدون علم!»
نتیجه شرکت در مقابله‌ها این است که بعضی مقابله‌ها از لحاظ کمی و کیفی فعال و قرائت قرآن همراه با ترجمه فارسی تفسیر و بیان احادیث اولیای و سپس خواندن زندگی‌نامه اولیای دین و اشعار دینی انجام می‌گیرد. مقابلههایی که در منطقه برگزار می‌شود اکثراً روخوانی و بدون نیّت و معنا و مفاهیم و تفسیر و ترجمه هم به ندرت صورت می‌گیرد. و فقط تکرار و تقلیدی از سال‌‌های گذشته صورت می‌گیرد.
قرآن کتاب اصلاح اشتباهات است. اما بسیاری از پیروان اشتباه خود را نمیپذیرند. نپذیرفتن اشتباه از هر طرف هرکس در هر موقعیتی که باشد نشانه تکبر و شرک به خداوند است. هنگامی که اشتباهات بمانند و اصلاح نشود ناهنجاری و مشکلات روزافزون شده و روند تکامل جامعه ضعیف و از توسعه باز میماند که این عمل خیانت به کل جامعه است. قرآن یک کتاب جهانی است. چرا جهانی نشده است. عواملی که قرآن را از جهانی شدن باز داشته است باید در مقابله‌ها و جلسات دینی و فرهنگی بررسی شود نه قرائتهای تکراری بدون هدف!
مقابله‌های تکراری همانند نماز و روزههای تکراری بدون هدف است که فقط در کنار زندگی انجام می‌گیرد. در صورتیکه در قرآن، نماز خواندن نیامده است، بلکه فرموده است برپا دارید نماز را. برپا داشتن، عمل کردن و در درون زندگی قرار گرفتن است که زندگی رنگ خدایی و مسیر معنوی و در نهایت تکامل انسانی که خدا میخواهند.
و تأسفبارتر و دردناکتر این که، هستند پیروان و قاریان قرآن که نه تنها توجهی به علم و دانش و فرهنگ جهانی و بیپایان قرآن ندارند بلکه علم و فراوردههای علمی را حرام میدانند! حتی نوشتن مطالب و مقالههای قرآنی و دینی و چاپ کردن مطالب در روزنامهها را حرام میدانند! و آنقدر در جهل و ناآگاهی هستند که توجهی نمیکنند خود قرآن و علوم گوناگون چگونه از آغاز تا به حال به ما رسیده است؟ این اعتقادات واپسگرایی باقی مانده از مذهبییان در دوره قاجاریه است که علم روز و تحصیل علم در مدارس به سبک امروزی را علوم شیطانی و حرام میدانستند. بلندگو را بوق شیطان دانسته و در آن حرف نمیزدند. آسفالت خیابان را طاهرکننده نمیدانستند و روی آن راه نمیرفتند. می‌گفتند چون خاک نیست طاهر نمیکند! بی‌توجهی به علوم قرآن نشانه روشن نشناختن و امر حیاتی و هدایتی خداوند و اولیای دین و جهانبینی قرآن و مخالفت با نوآوری و نواندیشی و علم روز در جهان است.
دنیای امروز دنیای علم و دانش، دنیای تحقیق و آزمایش، دنیای تجربه و به گفته شهید مطهری جنگ مغزها و فرهنگهاست. لذا همه پیروان قرآن بخصوص مبلغّان دینی، استادان قرآن، و مقابله‌های قرآنی مسئولیت خطیری بر عهده دارند که قرآن را به عنوان کاملترین کتاب علم و دانش و فرهنگ و قانون در جهان معرفی کنند و خود نمونه عینی و عملی اهداف قرآن باشند. در غیر این صورت باید جوابگوی سهل‌انگاری خود در دادگاه الهی باشیم. و کلام آخر، مقابله محل تولید علم قرآن است نه تکرار الفاظ!
منبع: جام جم آنلاین
کلیدواژه: بوشهر ماه مبارک رمضان قرائت قرآن شرط برگزاری مقابله مقابله های قرآنی دینی و اجتماعی فردی و اجتماعی برگزار می شود مقابله قرآنی پیامبر اسلام اما متأسفانه مقابله ها علم و دانش مقابله قرآن پیروان قرآن ترجمه فارسی قاریان قرآن ارزش معنوی اهداف قرآن قرائت قرآن الفاظ قرآن کامل ترین قرآن توجه هدف قرآن کلام وحی بدون هدف عمل کردن آن توجه ی قرآنی نه تنها بدون نی ت الهی
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت jamejamonline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «جام جم آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۴۰۰۷۳۵۴۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
مجتهدی حال فلسفی‌اش از قال فلسفی‌اش بیشتر بود
به گزارش خبرنگار مهر، آیین بزرگداشت استاد پیشکسوت گروه فلسفه دانشگاه تهران زنده یاد دکتر کریم مجتهدی صبح امروز (سه شنبه ۱۱ اردیبهشت ماه) در دانشکده ادبیات دانشگاه تهران برگزار شد.
مجتهدی دنبال خودنمایی و جلوه‌گری نبود
غلامعلی حدادعادل که خود تحصیلکرده رشته فلسفه دانشگاه تهران است در این مراسم به مناسبت روز معلم و سالروز درگذشت شهید مطهری خاطره ای از شهید مطهری نقل کرد و سپس گفت: من با شهید مطهری مرتباً کلاس داشتم، یک بار ایشان به من گفتند می خواهم بروم نزد میرزاعبدالله مجتهدی و تو هم باید بیایی. من هم قبول کردم اما روزی که خواستیم نزد ایشان برویم به ما خبر دادند که ایشان فوت کردند. میرزا عبدالله مجتهدی هم از اقوام و بستگان مرحوم کریم مجتهدی بود بنابراین مرحوم مجتهدی در شهر تبریز و در خانواده ای فاضل بزرگ شده بود.
وی افزود: مرحوم مجتهدی رسماً معلم ما نبود چون بنده سال ۱۳۴۹ وارد دانشگاه شدم که آقای مجتهدی آن زمان در دانشگاه تدریس نمی کرد. بنده در دوره دکتری شاگرد دکتر مهدوی بودم، ایشان وقتی به ما درس فلسفه می دادند اعتنایی به زمان نداشتند به این معنا که ما هر درس را به جای نیم سال در دو سال می خواندیم. دکتر یحیوی وقتی به ما درس کانت را می داد آقای مجتهدی هم کنار ایشان می نشست اما دخالتی در تدریس نمی کرد. پایان نامه بنده هم با دکتر مهدوی بود و قبل از انقلاب تمام شد ا ما زمان دفاع آن مصادف با انقلاب و مسائل انقلاب فرهنگی شد به همین دلیل آقای مهدوی دیگر دانشگاه نیامدند و دکتر مجتهدی استاد راهنمای رساله من شد و خوشبختانه الان نام ایشان روی پایان نامه من است. ۴۵ سال بعد از انقلاب هم این حشر و نشر با مرحوم مجتهدی ادامه داشت.
وی افزود: ایشان مرد شریف و متخلق به اخلاق انسانی بود، دنبال خودنمایی و جلوه گری نبود و صحبت هایش به قصد به رخ کشیدن معلومات نبود. بیش از آنچه به پاسخ اهمیت بدهد به سوال اهمیت می داد و کلید تفکر را در یافتن سوال درست می دید به همین خاطر همیشه با حرف هایش سوال ایجاد می کرد.
رییس فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی ادامه داد: ممکن است این سوال مطرح شود که خواندن رشته فلسفه چه فایده ای برای کشور دارد، من در پاسخ به این سوال می گویم نگاه فلسفه نگاهی است که از مبادی و پشت سر یک موضوع سوال می کند همه گرفتاری های امروز ما به خاطر فکر نکردن است. به همین خاطر همیشه می گویم معلم خوب کسی است که فکر کردن را یاد بدهد. فلسفه به ما یاد می دهد فکر چیست و درست فکر کردن چگونه است. ایشان قال فلسفی اش از حال فلسفی اش کمتر بود علاقه به ایران و اسلام و زبان فارسی داشت و از هیچ کاری در این حوزه ها مضایقه نمی کرد.
حدادعادل بیان کرد: دکتر مجتهدی خیلی به کانت علاقه داشت. هم در دانشگاه این درس را تدریس می‌کرد هم تالیفات بسیاری در حوزه کانت دارد. در تفکر مجتهدی تاثیری از فضای سنگین دهه ۴۰-۵۰ دیده نمی شد و در همان فضا مستقل فکر می کرد.
وی در پایان گفت: نگاه مرحوم مجتهدی نسبت به تجدد و مدرنیته مارکسیستی نبود و معمولاً سراغ مقولاتی می رفت که کسی سراغ آن نرفته بود. من و ایشان با یکدیگر برای شرکت در همایشی درباره هانری کربن به فرانسه رفتیم و این سفر باعث شد ما کمی از حالت استاد-شاگردی خارج شویم و بیشتر با هم رفیق شویم و بنده درباره زندگی خصوصی ایشان بیشتر بدانم.
انضباط در کار دانشگاهی مجتهدی
محمدرضا بهشتی استاد فلسفه دانشگاه تهران در ادامه این مراسم گفت: بنده رساله فوق لیسانسم را با ایشان گذراندم. مرحوم مجتهدی گذشته از دانستنی ها و اندوخته های بسیاری که داشت منش، نظم خاص و برخورد آراسته ای داشت. ایشان معتقد بود کار دانشگاهی یک انضباطی می خواهد و احترام به اینکه دانشجو باید انضباط داشته باشد در کلاس های ایشان دیده می شد. به رغم اینکه میدان اصلی مطالعه ایشان غرب بود اما به ایران و سنت ایران بسیار توجه داشت و همانطور که دوستان هم اشاره کردند راجع به کاربرد واژه های خارجی بسیار حساس بود.
وی افزود: بنده اوایل که به کلاس های ایشان می رفتم برایم فضای کلاس هایشان کمی عجیب بود چون پیش از اینکه فلسفه یک دوره را درس بدهند کمی درباره فرهنگ عمومی آن دوره برای مان می گفتند که برای من چیز تازه ای بود اما بعدها فهمیدم چقدر کار درستی می کردند. یکی دیگر از کارهای ایشان این بود که محتوای یک کتاب خارجی را ترجمه می کرد و به عنوان یک اثر مستقل منتشر می کرد و اشاره هم داشت این کتاب اقتباس از فلان کتاب است که به نظرم بسیار کار درستی است. ممکن است امروز انجام چنین کارهایی به پای ناتوانی فرد گذاشته شود اما به نظر من یک میانبر خوب برای انتقال مطالب و حتی بهتر از ترجمه های نامعقول است.
آخرین سخنران این مراسم، سیدحمید طالب زاده استاد تمام گروه فلسفه دانشگاه تهران بود.
مجتهدی؛ به مثابه آموزگار
وی گفت: بنده به مرحوم مجتهدی به مثابه یک کشاورز نگاه می کنم. یک کشاورز دانا در دوره ای و سال هایی که آکادمی ما تهی از اندیشه مدرن بود کار کاشتن و رشد دادن به نهال اندیشه مدرن در زمین سنت ایرانی را بر عهده گرفت. او یک کشاورز دانا بود و به اندیشه فلسفی به مثابه یک دانش نگاه می کرد. دانش در زمینه ای که قابل رشد و مناسب است.
وی افزود: دریافت درس بدون ادب نفس امکان پذیر نیست. فلسفه با فرهنگ عجین است نمی توان فلسفه را فقط در مباحث درسی خلاصه کرد. مرحوم مجتهدی ادب درس را با ادب نفس یعنی فرهنگ پیوند داد.
طالب زاده گفت: مرحوم مجتهدی به فرهنگ می پرداخت و می دانست فلسفه بدون فرهنگ امکان پذیر نیست. ایشان متوجه بود اصلی ترین فضیلتی که دانش می تواند بر پایه آن استوار باشد صلابت صداقت است چون اندیشیدن با راستی و صداقت پیوند عمیق دارد. هر جا یک فضیلت باشد دسته دیگری از فضائل هم است و هیچ فضیلتی منفرد نیست.
این استاد فلسفه دانشگاه تهران ادامه داد: ادب نفس لوازمی دارد که یکی از آن لوازم سختگیری است. شاید سختگیری مرحوم مجتهدی تلخ بود اما به معنای ادب نفس بود و تا این اتفاق نمی افتاد دانش هم محقق نمی شد. اهمیتی که ایشان به زبان فارسی می داد به خاطر این بود که به شلختگی الفاظ حساس و معتقد بود یک واژه خارجی باید در متن خودش فهمیده شود و زبان باید آراسته و پیراسته باشد. نمی شود با شلختگی علم و دانش را ترویج کرد.
وی در پایان بیان کرد: مرحوم مجتهدی به شاخه های مختلف فرهنگ توجه و تسلط زیادی به ادبیات و تئاتر قرن بیستم داشت. علاقه مند به فلسفه اسلامی بود و به سهروردی، ملاصدرا و قطب الدین عشق می ورزید. ما فلسفه می آموزیم تا مصمم و تا آخر عمر دانشجو باشیم. به همین خاطر هم باید گفت حب دانایی حقیقت فلسفه است و مرحوم مجتهدی تا آخرین لحظه به این امر اهتمام داشت. بعد از مرگ مجتهدی خیلی ها نسبت به او بی مهری و قدرناشناسی کردند در حالی که ما باید همیشه قدردان و سپاسگزار او باشیم، من اگر بخواهم برای مجتهدی یک لقب انتخاب کنم می گویم مجتهدی؛ به مثابه آموزگار.
کد خبر 6093503
اعلام محدودیت های ترافیکی پایان هفته در جاده های شمالی کشور